Oorlogsgraven
BÜLLER, LAURENS JOHANNES
Dr. Laurens Johannes Büller, geboren 18 september 1880 te ‘s-Hertogenbosch en overleden op 9 april 1944 te Beverwijk. Vanaf 23 oktober 1926 was hij als chirurg verbonden aan het Rode Kruis Ziekenhuis te Beverwijk. Hoewel hij zelf niet actief was in het verzet, was onder de bevolking zijn politieke voorkeur en hulp aan het verzet niet onbekend. Nadat het verzet in maart en begin april 1944 enkele geslaagde aanslagen had gepleegd op mensen die met de Duitse bezetter collaboreerden, ondernam de Duitse bezetter een tegenactie. SD-agenten belden bij goed bekendstaande Nederlanders aan en schoten deze zonder vorm van proces neer in de deuropening. Dit gebeurde ook bij dokter Büller. Twee SD-agenten uit Amsterdam belden ’s avonds aan bij dokter Büller. Nadat hij in de deuropening was verschenen, vuurden zij enkele schoten op hem af en hij overleed ter plaatse. Zijn weduwe, mevrouw G.A. Büller-Van der Wal, mocht als eerbetoon aan haar overleden man, op 4 mei 1949 het oorlogsmonument aan het Westerhoutplein onthullen.
CNOSSEN, FAMILIE
De familie Cnossen heeft een actieve rol gespeeld in het verzet tegen de Duitse bezetter. Pier Cnossen, geboren 29 juni 1890 te Wymbritseradeel, overleden 26 april 1945 te Heemskerk. Zijn zoon Feike Cnossen, geboren te Sloten op 6 augustus 1919, overleden 26 april 1945 te Heemskerk. Margje Cnossen-van Dijk, geboren te Beverwijk op 4 maart, overleden 26 april 1945 te Heemskerk, de vrouw van Feike.
Op 26 april 1945 werd op de Rijksweg te Heemskerk door het plaatselijk verzet een zogenaamde trucbom geplaatst. Tijdens het passeren van een Duitse militaire eenheid explodeerde deze bom en richtte veel schade aan onder de passanten. De Duitsers namen gelijk wraak door op de nabij gelegen huizen te schieten. Het huis van de familie Cnossen aan de Rijksweg lag in de directe nabijheid van de aanslag. Samen met zijn vrouw en zijn inwonende vader, trachtte Feike te vluchten. De drie vluchtenden werden door de Duitse soldaten ontdekt en gevangen genomen. Gelijk werden zij alle drie tegen de zijmuur van hun huis gezet en zonder pardon doodgeschoten. Gezamenlijk werden de drie gefusilleerden op Duinrust begraven.
OORLOGSGRAVEN BEGRAAFPLAATS DUINRUST
De Tweede Wereldoorlog laat ook op Duinrust zijn sporen achter. Beverwijkse militairen, gesneuveld tijdens de meidagen van 1940 en verschillende verzetsstrijders vinden er hun laatste rustplaats. Ook burgerslachtoffers van de oorlog zijn er begraven. Het zijn Beverwijkse jongens die tijdens de razzia op 16 april 1944 door de bezetter werden opgepakt en in Duitse gevangenschap hun leven verloren:
- Hendrik van der Aar
- Johannes Rumping
- Johannes Cornelis Rumping
- Engel Groen
- Cornelis Groen
- Johannis Lourentius Oud
- Theodorus Burger
- Isidorus Jacobus Henneman
- Franciscus Johannes Marie Braun
- Petrus Cornelis Hoogland
- Reinier Pletting
- Jan Dirk Semeins
- Gerrit Jan Kuenen
- Pieter Steven Bergers
- Gerrit Dekker
- Antonius Adrianus Adelaar
- Johannes Lubbers
Theodorus Wilhelmus Reijnders en Johanna Helena Reijnders-Venus waren buitengewoon actief in het verzet in Beverwijk, zij overleefden de oorlog. Het was het uitdrukkelijke verzoek van Theo Reijnders om, toen zijn vrouw overleed in 1998, haar zo dicht mogelijk bij de oorlogsgraven, bij de ‘Hollandse jongens’ te begraven. Reijnders overleed in 2004 en hij werd bij zijn vrouw begraven. Beiden waren drager van het Verzetsherdenkingskruis.
Op Duinrust zijn ook de graven van de familie Cnossen, die een actieve rol hebben gespeeld in het verzet tegen de Duitse bezetter. De door twee agenten van de Sicherheitsdienst vermoorde arts Laurens Johannes Büller, verbonden aan het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk ligt ook op begraafplaats Duinrust.
Beverwijker Jan Pleeging werd zonder enige vorm van proces gefusilleerd in het Weteringplantsoen in Amsterdam. Op 27 oktober 1945 werd hij na een rouwdienst in de Grote Kerk herbegraven op Duinrust.
Voorts de graven van Hendrik de Regt en Franciscus Cornelis van Son. Zij lagen tot 1989 op de roomskatholieke begraafplaats aan de Peperstraat.
In zeven graven, met dezelfde witte, eenvoudige grafstenen, rust de bemanning van het geallieerde vliegtuig – de Lancaster W4791 PH-W van het 12de squadron – dat in de nacht van 11 op 12 juni 1943 neerstortte nabij het Paasdal in Wijk aan Zee. De slachtoffers zijn:
- Sergeantvlieger Weston Robert Berry (29)
- Sergeant William Edward Cuncliffe (28), navigator
- Sergeant Keith Benedict Davidson, boordschutter
- Sergeant Alan Arthur Gill (20), bommenrichter
- Sergeant Frederick Norman Pink (26), boordwerktuigkundige
- Sergeantvlieger Horace Shepherd (29), piloot
- Sergeant Leslie Stephenson, radiotelegrafist/boorschutter
Achter de grafsteen van sergeant Stephenson ligt de Canadees Howard Cedric Treherne (22), officiervlieger van de Royal Canadian Air Force begraven. Zijn lichaam werd 14 augustus 1943 gevonden op het strand van Wijk aan Zee, bij paal 52,3. Hij is ’s avonds op 16 augustus op Duinrust begraven. De Lancaster van Treherne, navigator, stortte op 29 juni 1943 neer in zee bij Den Helder, waarbij alle zeven bemanningsleden omkwamen.
Gemeentelijke begraafplaats Duinrust, Bankenlaan 174, Beverwijk; beheerder Mark Haije. Van maandag tot en met vrijdag bereikbaar via 0251 223 262 of email: duinrust@beverwijk.nl De begraafplaats is van november tot februari geopend van 10.00 tot 18.00 uur en in de overige maanden van 10.00 tot 20.00 uur.
OP DE BEGRAAFPLAATS BIJ DE ONZE LIEVE VROUWE VAN GOEDE RAADKERK AAN DE ARENDSWEG LIGGEN DE VOLGENDE OORLOGSSLACHTOFFERS BEGRAVEN
- Cornelis Antonius Aardenburg
- Johannes Laurentius Adrichem
- Cornelis Hermanus Bart
- Johannes Gerardus de Boer
- Adrianus Johannes Durge
- Jan Hilberts
- Frederikus Johannes Meij
- Theodorus Gerardus Petrus Stam
- Joseph Maria Casander
- Willem Luijpen
Bij de Nederlands Hervormde kerk op het Julianaplein in Wijk aan Zee ligt het graf van een onbekende RAF/korporaal.
GEALLIEERDEN
In de nacht van 11 op 12 juni 1943 vond er een grote aanval plaats van geallieerde bommenwerpers op een aantal Duitse steden, waaronder Dortmund, Düsseldorf en Munster. Aan deze raid namen niet minder dan 783 vliegtuigen deel, waarvan er die nacht 38 verloren gingen. De Lancaster W4791 PH-W van het 12de squadron werd op zijn terugreis naar Engeland aangeschoten. Ongeveer om drie uur ’s nachts kwam dit toestel brandend naar beneden en sloeg met een doffe slag nabij het Paasduin
in Wijk aan Zee tegen de grond, waarbij alle zeven bemanningsleden het leven verloren. De bemanning van deze Lancaster bestond uit sergeantvlieger Weston Robert Berry, sergeant William Edward Cunliffe, navigator, sergeant Keith Benedict Davidson, boordschutter, sergeant Alan Arthur Gill, bommenrichter, sergeant Frederick Norman Pink, boordwerktuigkundige sergeantvlieger Horace Shepherd, piloot, sergeant Leslie Stephenson, radiotelegrafist/boordschutter.
De zeven omgekomenen werden begraven op Duinrust. De lichamen waren dermate verminkt, dat alleen dat van sergeant‑vlieger Berry kon worden geïdentificeerd. Omdat men de verbrande lichamen nooit heeft kunnen identificeren is het dus onzeker, dat de nadien geplaatste grafstenen op de juiste plaats staan, op die van Berry na. Pas na de bevrijding heeft men de andere namen kunnen vaststellen.
De later geplaatste grafstenen zijn overal, voor alle omgekomen geallieerde militairen, van dezelfde uitvoering. Zij tonen het embleem van het wapen waaronder men diende, dan volgen legernummer, rang, naam, functie, sterfdatum en leeftijd van de betrokken, eventueel een kruis, en tenslotte in veel gevallen een korte tekst in de Engelse taal.
- Weston Robert Berry, 29 jaar, was afkomstig uit Dungog, gelegen in Nieuw Zuid Wales (Australië). Op zijn steen staat de tekst: Hij stierf opdat wij zouden leven.
- William Edward Cunliffe, die 28 jaar oud werd, had zich vrijwillig als militair gemeld. Hij was gehuwd, en woonde in Hythe. Gelegen in Kent. Op zijn steen staat: De vrucht van dapperheid, vergaard in de oogst van eeuwige vrede.
- Keith Benedict Davidson.
- Alan Arthur Gill was met 20 jaar het jongste lid van de bemanning. Ook hij was oorlogsvrijwilliger en afkomstig uit Sherburg-in Elment, een kleinere plaats in Yorkshire. Het opschrift op zijn steen luidt: Gedachten vandaag – herinneringen altijd aan een dierbare zoon en broer.
- Frederick Norman Pink, 26 jaar. Had zich vrijwillig gemeld in de strijd tegen de nazi’s. Hij kwam uit
- Peckham, een deelgemeente van Londen. Hier luiden de woorden: Tot nu toe, wat slapen – wat sluimeren, wat handen vouwen om te slapen.
- Horace Shepherd, 29 jaar. Deze vrijwilliger was ongehuwd, en woonde in Rhyl in Flints‑hire. Op zijn steen leest men: Zonder afscheid viel hij in slaap – slechts herinneringen blijven bewaard.
- Leslie Stephenson.
Achter de grafsteen van sergeant Stephenson ligt de Canadees Howard Cedric Treherne, officier‑vlieger van de Royal Canadian Air Force, begraven. Zijn lichaam werd 14 augustus 1943 op het strand te Wijk aan Zee bij paal 52,3 gevonden en ’s avonds op 16 augustus op Duinrust begraven. De Lancaster van Treherne, die navigator was, stortte op 29 juni 1943 neer in zee nabij Den Helder, waarbij alle zeven bemanningsleden omkwamen. De piloot van deze Lancaster ligt begraven op de Oorlogsbegraafplaats in Bergen op Zoom, twee anderen in Castricum en drie andere bemanningsleden worden nog steeds vermist. Treherne was afkomstig uit de Canadese havenplaats Truro in Nova Scotia. Hij was gehuwd en was 22 jaar oud.
Aar, Hendrik van der
Geboren op 12 augustus 1925 en overleden op 14 november 1944 te Peres bij Leipzig in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. In de nacht van 6 op 7 juli 1944 is hij van dit concentratiekamp op transport gesteld naar Duitsland. In het concentratiekamp Peres werd hij 15 november 1944 ‘s nacht om 5.15 uur gefusilleerd. Zijn herbegrafenis vond plaats op 31 maart 1950 op de R.K. begraafplaats aan de Peperstraat.
Rumping, Johannes
Geboren op 26 april 1923 te Beverwijk en overleden op 25 april 1945 in het Hilff. Krankenhaus te Halle in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via het concentratiekamp Amersfoort is hij weggevoerd naar Duitsland. In 1949 werd hij herbegraven op de R.K. begraafplaats aan de Peperstraat.
Rumping, Johannes Cornelis
Geboren 12 augustus 1921 te Velsen en overleden op 28 december 1944 te Böhlen in Duitsland. Broer van Simon Cornelis. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via dit concentratiekamp is hij weggevoerd naar Duitsland. Zijn stoffelijk overschot werd in 1951 herbegraven op Duinrust.
Groen, Engel
Geboren 29 augustus 1920 te Egmond aan Zee en overleden 24 februari 1944 te Gotha in Duitsland. Broer van Cornelis Groen. Was gedwongen te werk gesteld in Duitsland. Zijn herbegrafenis vond plaats in augustus 1950 op begraafplaats Duinrust.
Groen, Cornelis
Geboren op 5 september 1923 te Egmond aan Zee en overleden op 26 januari 1945 te Dortmund in Duitsland. Broer van Engel Groen. Was gedwongen te werk gesteld in Duitsland. Zijn herbegrafenis vond plaat in november 1950 op begraafplaats Duinrust.
Oud, Johannis Lourentius
Geboren 5 april 1926 te Koedijk en overleden op 25 april 1945 te Pulgar in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. In de nacht van 6 op 7 juli 1944 is hij van dit concentratiekamp op transport gesteld naar Duitsland. Op 4 november 1949 werd hij herbegraven op begraafplaats Duinrust.
Burger, Theodorus
Geboren op 25 mei 1924 te Wijk aan Zee en Duin en overleden op 12 december 1944 in het Lager te Ammersdorff in Duitsland om 8.30 uur. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via dit concentratiekamp is hij op transport gesteld naar Duitsland. Op 28 april 1949 herbegraven op Duinrust.
Henneman, Isidorus Jacobus
Geboren op 26 juni 1919 te Wijk aan Zee en Duin en overleden op 7 december 1944 te Ammersdorff in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via dit concentratiekamp is hij op transport gesteld naar Duitsland. Op 28 april 1949 werd hij herbegraven op Duinrust.
Braun, Franciscus Johannes Marie
Geboren op 5 december 1925 te Beverwijk en overleden op 14 december 1944 te Ammersdorff in Duitsland, omstreeks 12.45 uur. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via dit concentratiekamp is hij op transport gesteld naar Duitsland. Op 28 april 1949 herbegraven op Duinrust.
Hoogland, Petrus Cornelis
Geboren op 22 april 1921 te Beverwijk en overleden op 23 november 1944 te Ammersdorff in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. Via dit concentratiekamp is hij op transport gesteld naar Duitsland. Op 28 april 1949 werd hij herbegraven op Duinrust.
Lubbers, Johannes
Geboren op 5 juni 1925 te Beverwijk en overleden op 11 april 1945 te Pulgar in Duitsland. Tijdens een door de Duitsers gehouden razzia te Beverwijk op 16 april 1944 gearresteerd en weggevoerd naar het concentratiekamp te Amersfoort. In de nacht van 6 op 7 juli 1944 is hij van dit concentratiekamp op transport gesteld naar Duitsland. In november 1949 vond zijn herbegrafenis plaats op Duinrust.
Pletting, Reinier
Geboren 28 augustus 1918 te Beverwijk en overleden 12 maart 1945 te Amsterdam. Samen met zijn boezemvriend Jan Dirk Semeins was hij lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. Reinier was groepscommandant van het S.G. der Binnenlandse Strijdkrachten te Beverwijk. Verspreidde het illegale blad Vrij Nederland. Werd gelijk met Jan Pleeging en Jan Semeins op 26 februari 1945 gearresteerd door de Duitse politie, wegens hulp aan onderduikers en Joden en zonder proces gefusilleerd in het Weteringplantsoen in Amsterdam. Op 27 oktober 1945 na een rouwdienst in de Grote Kerk in Beverwijk werd hij herbegraven op Duinrust.
Semeins, Jan Dirk
Geboren 22 maart 1916 te Wijk aan Zee en Duin en overleden 12 maart 1945 te Amsterdam. Samen met zijn boezemvriend Reinier Pletting was hij lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. Was groepscommandant van het S.G. der Binnenlandse Strijdkrachten te Beverwijk. Werd gelijk met Reinier Pletting en Jan Pleeging op 26 februari 1945 door de Duitse politie gearresteerd, wegens hulp aan onderduikers en Joden. Zonder een vorm van een proces gefusilleerd in het Weteringplantsoen te Amsterdam. Op 27 oktober 1945 werd hij na een rouwdienst in de Grote Kerk in Beverwijk herbegraven op Duinrust.
Kuenen, Gerrit Jan
Geboren op 13 januari 1918 te Aalten, overleden in de nacht van 31 mei op 1 juni 1944 te Gilze-Rijen, als 2de luitenant der Secret Service. Voor de oorlog was Jan werkzaam bij de Machinefabriek te Beverwijk. Op 2 februari 1938 werd hij opgeroepen voor militaire dienst en had de rang van korporaal-geweermaker. Wegens een, tijdens de sportbeoefening opgelopen meniscus, werd hij afgekeurd en maakte de Duitse inval in 1940 thuis mee. Intussen werkte hij bij Hoogovens IJmuiden. Hier ontmoette hij Kees van der Poel. Beiden deden zoveel mogelijk om de bezetter schade te berokkenen. Beiden trachtten naar Engeland te vluchten, wat hem uiteindelijk in 1941 ook lukte. Over land via Spanje, Curaçao en Canada wist hij Engeland te bereiken. In Engeland werd Jan gerekruteerd om als geheim agent terug te keren naar Nederland. In de nacht van 31 mei zou hij samen met een andere agent gedropt worden boven Nederland. In de buurt van het vliegveld Gilze-Rijen werd het vliegtuig aangeschoten en stortte neer. Hierbij kwamen alle inzittenden om het leven. Jan werd aanvankelijk begraven te Gilze-Rijen, maar op 22 september 1945 werd hij met alle militaire eer begraven op begraafplaats Duinrust.
Bergers, Pieter Steven
Geboren 6 september 1920 te Velsen, overleden 14 mei 1940 te Vlissingen. Piet trad op 9 september 1939 in dienst als vrijwilliger van de Koninklijke Marine voor een tijd van 6 jaar. Zijn functie was telegrafist. Na zijn opleiding werd hij als matroos 2de klasse geplaatst op het opleidingsschip H.M. Noord-Brabant. Tijdens een bombardement van Duitse vliegtuigen op 14 mei op het bewapend vaartuig 34, dat voor de rede van Vlissingen lag, sneuvelde hij. Zijn lichaam spoelde dagen later aan bij Koudekerken, op 23 juli 1940. Zijn herbegrafenis vond op 7 augustus 1940 plaats op begraafplaats Duinrust.
Dekker, Gerrit
Geboren 24 oktober 1919 te Beverwijk, overleden op 15 mei 1940 te Den Helder. Voor dat Gerrit gemobiliseerd werd, was hij als seizoensarbeider werkzaam, o.a. bij de Firma Docter Conservenfabriek aan de Breestraat. Als soldaat der Infanterie werd Gerrit gelegerd op de versterkingen bij Den Helder. Deze plaats werd op 14 mei, na de capitulatie en naar later bleek per vergissing, ’s avond om kwart over acht door de Duitse Luftwaffe gebombardeerd. Het bombardement vergde achtentwintig mensenlevens, waaronder dat van Gerrit. Aanvankelijk begraven te Den Dolder en op 10 oktober 1940 herbegraven op begraafplaats Duinrust.
Adelaar, Antonius Adrianus
Geboren op 11 februari 1919 te Beverwijk en overleden op 19 maart 1945 te Berlijn. Tijdens de mobilisatie in 1939 opgeroepen en ingedeeld bij de infanterie en had de rang van sergeant. Tijdens de meidagen in 1940 gevochten in Rotterdam. Na zijn terugkeer in Beverwijk was hij enige tijd werkeloos. In 1941 kreeg hij werk als bankwerker bij een machinefabriek in Haarlem. Vandaar werd hij gevorderd voor tewerkstelling in Duitsland. Zo vertrok hij op 29 mei 1942 naar Berlijn-Tegel. Hier werd hij tewerk gesteld bij Rheinestall en Borsig A.G. Aldaar werd hij tijdens een bombardement getroffen en overleed ten gevolge van een schedelbreuk. Hij werd herbegraven op Duinrust.
Pleeging, Jan
Geboren 12 juli 1896 te Wijk aan Zee en Duin en overleden 12 maart 1945 te Amsterdam. Hij had een tuindersbedrijf te Beverwijk en was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. In een hem toebehorende bollenschuur aan de Creutzberglaan bevond zich een belangrijk ondergronds wapendepot. Werd tegelijkertijd met Reinier Pletting en Jan Semeins op 26 februari 1945 door de Duitse politie gearresteerd, wegens hulp aan onderduikers en Joden. Zonder een vorm van proces werd hij gefusilleerd in het Weteringplantsoen te Amsterdam. Op 27 oktober 1945 na een rouwdienst in de Grote Kerk in Beverwijk werd hij herbegraven op Duinrust.